Nghiên cứu mức độ stress khi học trực tuyến của sinh viên K62 ngành Quản trị kinh doanh Trường Đại học Thuỷ lợi Nghiên cứu mức độ stress khi học trực tuyến của sinh viên K62 ngành Quản trị kinh doanh Trường Đại học Thuỷ lợi Bài viết "Nghiên cứu mức độ stress khi học trực tuyến của sinh viên K62 ngành Quản trị kinh doanh Trường Đại học Thuỷ lợi" của tác giả Phạm Thị Phương Thảo, Nguyễn Thị Hương được đăng trên Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2021, tr.367-369. 1. GIỚI THIỆU CHUNG Trong tình hình dịch bệnh COVID-19 ngày càng diễn biến phức tạp, việc dạy và học trực tuyến được xem là giải pháp tình thế cho ngành giáo dục cả nước. Các công cụ học tập trực tuyến ra đời đã góp phần ứng phó kịp thời trong giai đoạn dịch bệnh xảy ra. Kế hoạch học tập và thi cử vẫn diễn ra theo đúng kế hoạch, đảm bảo tiến độ học tập của sinh viên (SV). Chúng ta không thể không kể đến những thuận lợi mà học trực tuyến đem lại, tuy nhiên việc học trực tuyến cũng gây ra những ảnh hưởng đối với SV.Việc không được đến trường học trực tiếp hay phải ngồi học trước màn hình máy tính, điện thoại trong khoảng thời gian liên tục, khối lượng kiến thức nhiều cũng khiến cho SV cảm thấy căng thẳng dẫn tới stress. Vì vậy, mục tiêu của bài viết này là nghiên cứu mức độ stress khi học trực tuyến của SV K62 ngành Quản trị kinh doanh (QTKD) Trường Đại học Thuỷ lợi, phân tích nguyên nhân, từ đó đề xuất các giải pháp hỗ trợ SV giảm mức độ stress. 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Nhóm tác giả đã khảo sát bằng bảng hỏi 216 SV K62 ngành QTKD sau khi hoàn tất chương trình học trực tuyến học kỳ 2 năm học 2020-2021. Tác giả cũng đã thực hiện phỏng vấn sâu 10 SV. Các kết quả nghiên cứu trong bài viết này có được nhờ phương pháp quan sát thực tế, nghiên cứu định tính và định lượng. 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 3.1. Thực trạng stress khi học trực tuyến của SV K62 ngành QTKD SV K62 là SV năm thứ nhất, tuy nhiên trong năm học 2020-2021với diễn biến phức tạp của dịch Covid19, các em đã trải qua hai đợt học trực tuyến. Vì vậy, việc học trực tuyến trong khoảng thời gian dài khiến nhiều SV cảm thấy khá áp lực. Trong 216 SV được khảo sát có tới 70.4% SV sử dụng 4-10 tiếng trong một ngày để học tập, 25% SV dành khoảng dưới 4 tiếng cho việc học, còn lại 4.6% SV dành thời gian từ trên 10 đến 14 tiếng. Đa phần SV (71.6%) đánh giá thời lượng học trực tuyến trong chương trình là vừa phải, 22.4% cho rằng thời lượng học là nhiều và rất nhiều, còn lại 6% SV thấy thời lượng ít .Với câu hỏi về mức độ cảm thấy căng thẳng khi học trực tuyến kết quả như sau: không căng thẳng 13%, ít căng thẳng 43%, căng thẳng 33.8% và rất căng thẳng là 10.2%. Số liệu trên chứng tỏ việc học trực tuyến có ảnh hưởng đến tâm lý của SV, khiến SV cảm thấy stress, tuy nhiên tỷ lệ chưa cao. Thời điểm mà SV cảm thấy stress nhất trong lúc học trực tuyến là khi kết nối mạng bị yếu hoặc ngắt hẳn (46%), tiếp đến là khi làm bài kiểm tra (29.3%), khi giảng viên (GV) gọi trả lời (12.6%), khi làm việc nhóm (6.5%) và cuối cùng là khi phải làm bài tập về nhà (5.6%). Như vậy, áp lực khi học trực tuyến phụ thuộc rất nhiều vào đường truyền internet. Việc đường truyền yếu hoặc mất kết nối khi đang học khiến SV cảm thấy rất lo lắng. Bảng 1 cho thấy trong quá trình học trực tuyến, SV có những biểu hiện mệt mỏi, đau đầu, lo lắng về việc học hành, thi cử, tiến độ học tập. SV cảm thấy căng thẳng khi làm bài tập, bài kiểm tra, việc hoc trực tuyến cũng khiến SV khó tập trung chú ý và dễ bị xao nhãng. Ngoài ra, còn có các biểu hiện tâm lý và suy nghĩ về việc học trực tuyến cả trong giấc ngủ. Với kết quả trên, chúng ta thấy việc học trực tuyến có gây áp lực đến SV, khiến SV cảm thấy stress. Mức độ stress thể hiện ở các biểu hiện về thể chất, cảm xúc và tinh thần. Điều này cũng có thể giải thích rằng, trong thời gian giãn cách, việc không được ra ngoài thường khiến SV có tâm trạng chán chường, thêm vào đó việc học trực tuyến không được tương tác nhiều với bạn bè thầy cô khiến SV có tâm lý bất ổn. 3.2. Nguyên nhân dẫn tới stress trong quá trình học trực tuyến và cách ứng phó của SV Nguyên nhân chủ quan: Việc chưa có phương pháp học tập hiệu quả, không biết cách học như thế nào cho từng môn học là điều khiến SV cảm thấy stress. Ngoài ra, việc chưa chủ động trong học tập cũng là nguyên nhân chính tạo áp lực khi học trực tuyến.Thêm vào đó, khi phải nhìn vào màn hình máy tính, điện thoại trong khoảng thời gian dài mắt phải làm việc nhiều, khiến mắt bị mỏi và khô cũng là nguyên nhân SV cảm thấy stress. Ngồi học trực tuyến liên tục; lượng bài tập, nhiệm vụ nhiều hơn nên SV lo lắng dẫn đến mất ngủ. Bên cạnh đó, việc thay đổi thói quen, đồng hồ sinh học hàng ngày cũng khiến nhiều SV không có được trạng thái học tập tốt nhất, dẫn đến stress. Hơn nữa, cơ thể ít vận động trở nên nặng nề, thói quen ăn uống mất cân bằng không đảm bảo chất dinh dưỡng, chất lượng giấc ngủ giảm cũng ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lý và sức khỏe của SV. Nguyên nhân khách quan: Do diễn biến phức tạp và khó lường của dịch COVID19, kế hoạch học trực tuyến thường đột xuất, nên nhiều SV không kịp chuẩn bị được các tài liệu in trong quá trình học tập, mà đa phần phải sử dụng các tài liệu online. Đây là một trong những nguyên nhân tác động khiến SV cảm thấy áp lực. Ngoài ra, một số nguyên nhân được kể ra như do lịch học, khối lượng kiến thức nhiều; GV dạy nhanh, nhiều bài tập cũng là những nguyên nhân chính dẫn tới stress khi học online. Nếu như cuộc sống hàng ngày không có dịch diễn ra, ngoài việc học, SV còn có những trải nghiệm bên ngoài như giao lưu với bạn bè, tham gia các câu lạc bộ, đội nhóm, các hoạt động phong trào hoặc nhiều SV còn có các công việc làm thêm kiếm thêm thu nhập. Như vậy, thời gian giãn cách SV không thể đến trường học cũng ảnh hưởng đến tâm lý, không được tham gia các hoạt động bên ngoài cũng khiến SV cảm thấy stress. Cách ứng phó của SV: Để đối mặt với những stress trong quá trình học tập trực tuyến, nhiều SV đã lựa chọn các cách thức để giải toả sự căng thẳng như: Lướt web, mạng xã hội hay xem phim, nghe nhạc, chơi game. Nhiều SV lựa chọn kết hợp việc học với việc thư giãn để làm giảm những stress đó. Điều này cho thấy rằng, khi đối diện với những stress SV không tìm cách giải quyết hoặc tìm ra các phương án mà thay vào đó là chọn giải trí để quên đi những áp lực đang tồn tại. Hay là việc ăn, ngủ thật nhiều, tập thể dục cũng là cách SV thường áp dụng để giải quyết những căng thẳng. Tác giả đưa ra các phương án: hỏi GV về kiến thức chưa hiểu; dành nhiều thời gian để đọc tài liệu hay là sắp xếp thời gian học online hợp lý. Tuy nhiên số SV lựa chọn các phương án này chiếm tỷ lệ khá ít trong các phương án được đưa ra. Qua đây, có thể thấy rằng khi đối mặt với stress do học trực tuyến, SV lại không tìm ra phương pháp học hiệu quả giúp giảm những áp lực mà lại tìm những cách để thư giãn và thoải mái là chính. Chính điều này đã dẫn tới kết quả học tập không tốt và SV càng trở nên lo lắng hơn. 3.3. Các giải pháp, hỗ trợ SV giảm stress trong quá trình học online Từ kết quả khảo sát thực tế về mức độ stress của SV khi học trực tuyến, bài viết đề xuất một số giải pháp sau đây: Thứ nhất, SV cần chuẩn bị một kết nối internet ổn định khi học trực tuyến, tự tạo không gian học thoải mái và tránh tiếng ồn; phân bổ thời gian học tập hiệu quả, lập thời gian biểu phù hợp với bản thân; cố gắng hoàn thành hết khối lượng bài tập đã đề ra trong một ngày. Thứ hai, SV nên tích cực tương tác trong quá trình học trực tuyến, tận dụng tối đa ưu thế của mạng xã hội trong quá trình học tập để trao đổi với GV, thảo luận bài tập với bạn bè. Thứ ba, GV cần tăng cường tương tác và trao đổi với sinh viên để tạo tâm lý thoải mái và cảm giác thích thú cho người học. Thứ tư, GV cho phép ghi âm, quay lại bài giảng để SV có thể xem lại bài giảng và hiểu rõ hơn về nội dung bài học. Tạo những lớp học online để trao đổi, thảo luận và GV giải đáp thắc mắc của SV. Thứ năm, nhà trường cần có hoạt động tư vấn, hỗ trợ kịp thời nhằm đảm bảo việc học của SV không bị gián đoạn, đặc biệt là những SV có hoàn cảnh khó khăn hoặc sống ở khu vực vùng sâu vùng xa khó tiếp cận và kết nối với mạng internet. Thứ sáu, nhà trường cần tổ chức các buổi tập huấn sử dụng các phần mềm để học và thi trực tuyến. Trang bị cho SV các kỹ năng và phương pháp để học trực tuyến hiệu quả. Thứ bảy, nhà trường nên khuyến khích Hội sinh viên, Đoàn thanh niên và các câu lạc bộ trong trường tổ chức các hoạt động, cuộc thi online để ngoài giờ học SV vẫn có thời gian tham gia các hoạt động và tương tác với bạn bè trong thời gian giãn cách. 4. KẾT LUẬN Với những kết quả thu được từ cuộc khảo sát, chúng tôi nhận thấy SVK62 ngành QTKD có bị áp lực trong quá trình học trực tuyến, dẫn đến stress làm cho SV cảm thấy căng thẳng và lo lắng. Với tình hình dịch bệnh phức tạp như hiện nay, việc học online có lẽ sẽ phải kéo dài trong khoảng thời gian tiếp theo. Vì vậy, để có thể tiếp tục đồng hành với việc học trực tuyến thì bản thân SV cần trang bị cho mình những kỹ năng và phương pháp học tập hiệu quả. Bên cạnh đó, nhà trường và GV cũng cần có những giải pháp hỗ trợ kịp thời để có thể giúp SV giảm tải những áp lực trong quá trình học tập. 5. TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] Nguyễn Thị Huyền (2012) “Thực trạng hiện tượng Stress trong đời sống sinh viên trường ĐH KHXHNV & ĐHQG HCM”, Luận án Thạc sĩ Tâm lý học, Trường Đại học Sư phạm TP. HCM. [2] Phí Thị Hiếu (2014) “Mức độ stress trong hoạt động học của sinh viên Trường Đại học sư phạm ĐH Thái nguyên” Tạp chí Khoa học & Công nghệ, số 118. Bài viết "Nghiên cứu mức độ stress khi học trực tuyến của sinh viên K62 ngành Quản trị kinh doanh Trường Đại học Thuỷ lợi" của tác giả Phạm Thị Phương Thảo, Nguyễn Thị Hương được đăng trên Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2021, tr.367-369. 1. GIỚI THIỆU CHUNG Trong tình hình dịch bệnh COVID-19 ngày càng diễn biến phức tạp, việc dạy và học trực tuyến được xem là giải pháp tình thế cho ngành giáo dục cả nước. Các công cụ học tập trực tuyến ra đời đã góp phần ứng phó kịp thời trong giai đoạn dịch bệnh xảy ra. Kế hoạch học tập và thi cử vẫn diễn ra theo đúng kế hoạch, đảm bảo tiến độ học tập của sinh viên (SV). Chúng ta không thể không kể đến những thuận lợi mà học trực tuyến đem lại, tuy nhiên việc học trực tuyến cũng gây ra những ảnh hưởng đối với SV.Việc không được đến trường học trực tiếp hay phải ngồi học trước màn hình máy tính, điện thoại trong khoảng thời gian liên tục, khối lượng kiến thức nhiều cũng khiến cho SV cảm thấy căng thẳng dẫn tới stress. Vì vậy, mục tiêu của bài viết này là nghiên cứu mức độ stress khi học trực tuyến của SV K62 ngành Quản trị kinh doanh (QTKD) Trường Đại học Thuỷ lợi, phân tích nguyên nhân, từ đó đề xuất các giải pháp hỗ trợ SV giảm mức độ stress. 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Nhóm tác giả đã khảo sát bằng bảng hỏi 216 SV K62 ngành QTKD sau khi hoàn tất chương trình học trực tuyến học kỳ 2 năm học 2020-2021. Tác giả cũng đã thực hiện phỏng vấn sâu 10 SV. Các kết quả nghiên cứu trong bài viết này có được nhờ phương pháp quan sát thực tế, nghiên cứu định tính và định lượng. 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 3.1. Thực trạng stress khi học trực tuyến của SV K62 ngành QTKD SV K62 là SV năm thứ nhất, tuy nhiên trong năm học 2020-2021với diễn biến phức tạp của dịch Covid19, các em đã trải qua hai đợt học trực tuyến. Vì vậy, việc học trực tuyến trong khoảng thời gian dài khiến nhiều SV cảm thấy khá áp lực. Trong 216 SV được khảo sát có tới 70.4% SV sử dụng 4-10 tiếng trong một ngày để học tập, 25% SV dành khoảng dưới 4 tiếng cho việc học, còn lại 4.6% SV dành thời gian từ trên 10 đến 14 tiếng. Đa phần SV (71.6%) đánh giá thời lượng học trực tuyến trong chương trình là vừa phải, 22.4% cho rằng thời lượng học là nhiều và rất nhiều, còn lại 6% SV thấy thời lượng ít .Với câu hỏi về mức độ cảm thấy căng thẳng khi học trực tuyến kết quả như sau: không căng thẳng 13%, ít căng thẳng 43%, căng thẳng 33.8% và rất căng thẳng là 10.2%. Số liệu trên chứng tỏ việc học trực tuyến có ảnh hưởng đến tâm lý của SV, khiến SV cảm thấy stress, tuy nhiên tỷ lệ chưa cao. Thời điểm mà SV cảm thấy stress nhất trong lúc học trực tuyến là khi kết nối mạng bị yếu hoặc ngắt hẳn (46%), tiếp đến là khi làm bài kiểm tra (29.3%), khi giảng viên (GV) gọi trả lời (12.6%), khi làm việc nhóm (6.5%) và cuối cùng là khi phải làm bài tập về nhà (5.6%). Như vậy, áp lực khi học trực tuyến phụ thuộc rất nhiều vào đường truyền internet. Việc đường truyền yếu hoặc mất kết nối khi đang học khiến SV cảm thấy rất lo lắng. Bảng 1 cho thấy trong quá trình học trực tuyến, SV có những biểu hiện mệt mỏi, đau đầu, lo lắng về việc học hành, thi cử, tiến độ học tập. SV cảm thấy căng thẳng khi làm bài tập, bài kiểm tra, việc hoc trực tuyến cũng khiến SV khó tập trung chú ý và dễ bị xao nhãng. Ngoài ra, còn có các biểu hiện tâm lý và suy nghĩ về việc học trực tuyến cả trong giấc ngủ. Với kết quả trên, chúng ta thấy việc học trực tuyến có gây áp lực đến SV, khiến SV cảm thấy stress. Mức độ stress thể hiện ở các biểu hiện về thể chất, cảm xúc và tinh thần. Điều này cũng có thể giải thích rằng, trong thời gian giãn cách, việc không được ra ngoài thường khiến SV có tâm trạng chán chường, thêm vào đó việc học trực tuyến không được tương tác nhiều với bạn bè thầy cô khiến SV có tâm lý bất ổn. 3.2. Nguyên nhân dẫn tới stress trong quá trình học trực tuyến và cách ứng phó của SV Nguyên nhân chủ quan: Việc chưa có phương pháp học tập hiệu quả, không biết cách học như thế nào cho từng môn học là điều khiến SV cảm thấy stress. Ngoài ra, việc chưa chủ động trong học tập cũng là nguyên nhân chính tạo áp lực khi học trực tuyến.Thêm vào đó, khi phải nhìn vào màn hình máy tính, điện thoại trong khoảng thời gian dài mắt phải làm việc nhiều, khiến mắt bị mỏi và khô cũng là nguyên nhân SV cảm thấy stress. Ngồi học trực tuyến liên tục; lượng bài tập, nhiệm vụ nhiều hơn nên SV lo lắng dẫn đến mất ngủ. Bên cạnh đó, việc thay đổi thói quen, đồng hồ sinh học hàng ngày cũng khiến nhiều SV không có được trạng thái học tập tốt nhất, dẫn đến stress. Hơn nữa, cơ thể ít vận động trở nên nặng nề, thói quen ăn uống mất cân bằng không đảm bảo chất dinh dưỡng, chất lượng giấc ngủ giảm cũng ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lý và sức khỏe của SV. Nguyên nhân khách quan: Do diễn biến phức tạp và khó lường của dịch COVID19, kế hoạch học trực tuyến thường đột xuất, nên nhiều SV không kịp chuẩn bị được các tài liệu in trong quá trình học tập, mà đa phần phải sử dụng các tài liệu online. Đây là một trong những nguyên nhân tác động khiến SV cảm thấy áp lực. Ngoài ra, một số nguyên nhân được kể ra như do lịch học, khối lượng kiến thức nhiều; GV dạy nhanh, nhiều bài tập cũng là những nguyên nhân chính dẫn tới stress khi học online. Nếu như cuộc sống hàng ngày không có dịch diễn ra, ngoài việc học, SV còn có những trải nghiệm bên ngoài như giao lưu với bạn bè, tham gia các câu lạc bộ, đội nhóm, các hoạt động phong trào hoặc nhiều SV còn có các công việc làm thêm kiếm thêm thu nhập. Như vậy, thời gian giãn cách SV không thể đến trường học cũng ảnh hưởng đến tâm lý, không được tham gia các hoạt động bên ngoài cũng khiến SV cảm thấy stress. Cách ứng phó của SV: Để đối mặt với những stress trong quá trình học tập trực tuyến, nhiều SV đã lựa chọn các cách thức để giải toả sự căng thẳng như: Lướt web, mạng xã hội hay xem phim, nghe nhạc, chơi game. Nhiều SV lựa chọn kết hợp việc học với việc thư giãn để làm giảm những stress đó. Điều này cho thấy rằng, khi đối diện với những stress SV không tìm cách giải quyết hoặc tìm ra các phương án mà thay vào đó là chọn giải trí để quên đi những áp lực đang tồn tại. Hay là việc ăn, ngủ thật nhiều, tập thể dục cũng là cách SV thường áp dụng để giải quyết những căng thẳng. Tác giả đưa ra các phương án: hỏi GV về kiến thức chưa hiểu; dành nhiều thời gian để đọc tài liệu hay là sắp xếp thời gian học online hợp lý. Tuy nhiên số SV lựa chọn các phương án này chiếm tỷ lệ khá ít trong các phương án được đưa ra. Qua đây, có thể thấy rằng khi đối mặt với stress do học trực tuyến, SV lại không tìm ra phương pháp học hiệu quả giúp giảm những áp lực mà lại tìm những cách để thư giãn và thoải mái là chính. Chính điều này đã dẫn tới kết quả học tập không tốt và SV càng trở nên lo lắng hơn. 3.3. Các giải pháp, hỗ trợ SV giảm stress trong quá trình học online Từ kết quả khảo sát thực tế về mức độ stress của SV khi học trực tuyến, bài viết đề xuất một số giải pháp sau đây: Thứ nhất, SV cần chuẩn bị một kết nối internet ổn định khi học trực tuyến, tự tạo không gian học thoải mái và tránh tiếng ồn; phân bổ thời gian học tập hiệu quả, lập thời gian biểu phù hợp với bản thân; cố gắng hoàn thành hết khối lượng bài tập đã đề ra trong một ngày. Thứ hai, SV nên tích cực tương tác trong quá trình học trực tuyến, tận dụng tối đa ưu thế của mạng xã hội trong quá trình học tập để trao đổi với GV, thảo luận bài tập với bạn bè. Thứ ba, GV cần tăng cường tương tác và trao đổi với sinh viên để tạo tâm lý thoải mái và cảm giác thích thú cho người học. Thứ tư, GV cho phép ghi âm, quay lại bài giảng để SV có thể xem lại bài giảng và hiểu rõ hơn về nội dung bài học. Tạo những lớp học online để trao đổi, thảo luận và GV giải đáp thắc mắc của SV. Thứ năm, nhà trường cần có hoạt động tư vấn, hỗ trợ kịp thời nhằm đảm bảo việc học của SV không bị gián đoạn, đặc biệt là những SV có hoàn cảnh khó khăn hoặc sống ở khu vực vùng sâu vùng xa khó tiếp cận và kết nối với mạng internet. Thứ sáu, nhà trường cần tổ chức các buổi tập huấn sử dụng các phần mềm để học và thi trực tuyến. Trang bị cho SV các kỹ năng và phương pháp để học trực tuyến hiệu quả. Thứ bảy, nhà trường nên khuyến khích Hội sinh viên, Đoàn thanh niên và các câu lạc bộ trong trường tổ chức các hoạt động, cuộc thi online để ngoài giờ học SV vẫn có thời gian tham gia các hoạt động và tương tác với bạn bè trong thời gian giãn cách. 4. KẾT LUẬN Với những kết quả thu được từ cuộc khảo sát, chúng tôi nhận thấy SVK62 ngành QTKD có bị áp lực trong quá trình học trực tuyến, dẫn đến stress làm cho SV cảm thấy căng thẳng và lo lắng. Với tình hình dịch bệnh phức tạp như hiện nay, việc học online có lẽ sẽ phải kéo dài trong khoảng thời gian tiếp theo. Vì vậy, để có thể tiếp tục đồng hành với việc học trực tuyến thì bản thân SV cần trang bị cho mình những kỹ năng và phương pháp học tập hiệu quả. Bên cạnh đó, nhà trường và GV cũng cần có những giải pháp hỗ trợ kịp thời để có thể giúp SV giảm tải những áp lực trong quá trình học tập. 5. TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] Nguyễn Thị Huyền (2012) “Thực trạng hiện tượng Stress trong đời sống sinh viên trường ĐH KHXHNV & ĐHQG HCM”, Luận án Thạc sĩ Tâm lý học, Trường Đại học Sư phạm TP. HCM. [2] Phí Thị Hiếu (2014) “Mức độ stress trong hoạt động học của sinh viên Trường Đại học sư phạm ĐH Thái nguyên” Tạp chí Khoa học & Công nghệ, số 118. Trở về đầu trang